Vecihi Hürkuş Kimdir? Türk Havacılık Tarihindeki Önemli İsimlerden Biri

Vecihi Hürkuş, Türk havacılık tarihindeki en önemli isimlerden biridir ve Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir. Vecihi Hürkuş, 6 Ocak 1896’da İstanbul’da doğdu. Üç çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olan Hürkuş’un babası Gümrük Müfettişi Faham Bey, annesi ise Zeliha Niyir Hanım’dı. Küçük yaşta babasını kaybettikten sonra annesi tarafından büyütüldü.

Tophane Güzel Sanatlar Okulu’nda eğitim gördü. Hürkuş, gönüllü olarak Balkan Savaşı’na katıldı ve daha sonra I. Dünya Savaşı’nda Bağdat cephesinde uçak mühendisi olarak görev yaptı.

1917 yılında Kafkas Cephesi’nde bulunurken bir Rus uçağını düşürdü ve bir düşman uçağını vuran ilk Türk pilotu oldu. Savaşta yaralanmasına rağmen ve Ruslar tarafından esir alınmasına rağmen, kaçmayı başardı ve ülkesine geri döndü.

Gönüllü olarak Kurtuluş Savaşı’na katılan Hürkuş, başarılı keşif uçuşlarının yanı sıra bir Yunan uçağını da düşürmeyi başardı. Daha sonra İzmir havalimanına indi ve işgalinden kurtardı. Bu başarılarından dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Kurtuluş Madalyası ve üç ayrı Tanıklık Belgesi ile ödüllendirildi.

Hürkuş, Edirne’de düşen bir düşman uçağının kendisi adına adlandırılmasından sonra bir uçak yapma fikriyle etkilendi ve Türk yapımı ilk uçağı olan Vecihi K VI’yı üretti. Uçak, ilk uçuşunu 28 Ocak 1925’te gerçekleştirdi.

Mustafa Kemal Atatürk’ün rehberliğinde kurulan Türk Tayyare Cemiyeti’ne (TTC) katılan Hürkuş, 1931’de bu kuruluş adına Türkiye turunu organize etti. Bu, aynı yılın sonunda düzenlenen ve Ankara, Konya, İzmit ve İstanbul gibi birçok şehri kapsayan ikinci uçak turu ile takip edildi.

21 Nisan 1932’de Sivil Uçak Okulu’nu kurdu. 1933 yılında Nuri Demirağ tarafından finanse edilen Vecihi K-XVI adlı uçağı tasarladı. 1937’de Türk Hava Kurumu, Hürkuş’u Almanya’da mühendislik eğitimi almak üzere mühendislik okuluna gönderdi. 1939’da mezun olduktan sonra ülkesine dönen Hürkuş’a iki yılda mühendis olmanın imkansız olduğu gerekçesiyle bir havacılık mühendis lisansı verilmedi.

Hürkuş, Türkiye’nin ilk sivil havayolu şirketi olan Hürkuş Hava Yolları’nı 29 Kasım 1954’te kurdu. Filosunu THY tarafından elden çıkarılan ve onarılan uçaklar satın alarak oluşturdu. Ancak, uçaklarına sabotaj yapılması ve uçuşlarının haksız yere iptal edilmesi gibi nedenlerle bu projeyi verimli bir şekilde sürdüremedi.

Hayatının son yıllarını büyük maddi zorluklar içinde geçiren Hürkuş, beyin kanaması sonucu 16 Temmuz 1969’da Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi’nde hayatını kaybetti.

Vecihi Hürkuş’un Biyografisi

Doğum Tarihi	6 Ocak 1896
Doğum Yeri	İstanbul, Türkiye
Ebeveynler	Faham Bey (Baba), Zeliha Niyir Hanım (Anne)
Eğitim	Tophane Güzel Sanatlar Okulu
Meslek	Pilot, Havacılık Mühendisi
Başarılar	Kurtuluş Madalyası, Tanıklık Belgeleri, Türkiye’nin İlk Uçak Tasarımcısı ve Üreticisi
Ölüm Tarihi	16 Temmuz 1969
Ölüm Yeri	Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi, İstanbul, Türkiye

Referans: Vecihi Hürkuş Kimdir?

Türk Savaş Pilotlarının Ünlü Listesi

Türk savaş pilotları, tarihte cesaretleri ve başarıları ile daima önemli bir yere sahip olmuşlardır. İşte Pantheon’a göre tüm zamanların en efsanevi Türk pilotlarından biri olarak kabul edilen kişilerin listesi. Bu ünlü Türk pilotlarının listesi, HPI (Tarihsel Popülerlik Endeksi) tarafından sıralanmıştır, bu da bir biyografinin çevrimiçi popülaritesi hakkında bilgi toplar.

Sıra	İsim	Doğum – Ölüm	HPI	Detay
1	Sabiha Gökçen	1913 – 2001	67.47	HPI’sı 67.47 olan Sabiha Gökçen, en ünlü Türk pilotudur. Biyografisi, Vikipedi’de 50 farklı dile çevrilmiştir. Sabiha Gökçen (Türkçe: [sabiˈha ɟøcˈtʃɛn]; 22 Mart 1913 – 22 Mart 2001), Türk bir havacıydı. Uçuş kariyeri boyunca yaklaşık 8.000 saat uçtu ve 32 farklı askeri operasyona katıldı. Dünyanın ilk kadın savaş pilotu olarak, 23 yaşındayken uçtu. Yetim bir çocuk olarak, Mustafa Kemal Atatürk tarafından evlat edinilen dokuz çocuktan biriydi. Guinness Rekorlar Kitabı’na göre ilk kadın savaş pilotu olarak tanınmaktadır (aslında ilk kadın savaş pilotu, 1915 yılında Marie Marvingt idi) ve 1996 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri tarafından yayınlanan “Tarihin En Büyük 20 Havacısı” posteri için tek kadın pilot olarak seçildi. İstanbul’un ikinci havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı, onun adını taşımaktadır.
2	Hezârfen Ahmed Çelebi	1609 – 1640	58.79	HPI’sı 58.79 olan Hezârfen Ahmed Çelebi, en ünlü Türk pilotudur. Biyografisi, 20 farklı dile çevrilmiştir. Hezârfen Ahmed Çelebi (Osmanlı Türkçesi: هزارفنّ أحمد چلبی,, ‘Çokbilgili Ahmed’) 1609-1640 yılları arasında yaşamış bir Osmanlı bilim adamı, mucit, kimyager, astronom, hekim, Endülüslü müzisyen ve şairdir. Seyyah Evliya Çelebi’nin yazılarında, sürekli uçmayı başardığı bildirilmiştir.
3	Ahmet Ali Çelikten	—	—	Kaptan Ahmet, Arap-Afrika ve Türk kökenli bir karışımdı ve havacılık tarihindeki ilk ‘Siyah’ Hava Kuvvetleri pilotu olabilir, ‘kanatlarını’ 1914-15’te almıştı.” Kitap, Ahmet’in Yeşilköy uçuş okulundaki bir Bleriot XI-2 eğitmeni önünde bir fotoğrafını içeriyor.