Sera Gazı Nedir

Görünmez Düşman mı?

Sera gazı terimi, ilk duyduğunuzda kulağa biraz karmaşık gelebilir. Ancak, bu gazlar aslında hayatımızın devamı için oldukça önemlidir. Fakat her şeyin fazlası zarar olduğu gibi, sera gazlarının da belli bir dengeyi aşması durumunda beklenmedik sorunlara yol açabilir. Bu yazıda, sera gazlarının ne olduğunu, nasıl oluştuklarını, etkilerini ve azaltmak için neler yapabileceğimizi öğreneceğiz.

1. Dünyamızı Isıtan Battaniye: Sera Gazları

Güneş’ten gelen ışınlar atmosferden geçerek dünyayı ısıtır. Bu ısınan Dünya ise uzaya ısı yayar. Ancak sera gazları, tıpkı cam bir sera gibi, bu ısıyı bir örtü göre hapsederek gezegenimizin ısısını sabit tutar. Bu sayede Dünya yaşanabilir bir sıcaklığa sahip olur.

2. Denge Bozuldu mu? İklim Değişikliği Kapıda!

Doğal olarak bulunan sera gazları sayesinde Dünya’nın ısısı ideal seviyede kalır. Fakat fosil yakıtların aşırı kullanımı, ormansızlaşma gibi insan kaynaklı faaliyetler sonucu sera gazı salınımı artmaktadır. Bu artış, atmosferdeki sera gazı dengesini bozarak, ısıyı daha fazla hapsetmeye ve dolayısıyla küresel ısınmaya sebep olur. Küresel ısınma ise iklim değişikliğinin en önemli tetikleyicisidir.

3. Sera Gazı Çeşitleri ve Kaynakları

Sera gazları çeşitli kaynaklardan atmosfere salınır. Bunlardan bazıları ve kaynakları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

Sera Gazı	Doğal Kaynaklar	İnsan Kaynaklı Faaliyetler
Karbon Dioksit (CO₂)	Volkanik aktivite, bitki solunumu	Fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma, sanayi
Metan (CH₄)	Sindirim sistemleri (hayvanlar), bataklıklar	Hayvancılık, pirinç tarımı, fosil yakıtların kaçak salınımı
Nitröz Oksit (N₂O)	Okyanuslar, toprak bakterileri	Gübre kullanımı, sanayi süreçleri
Hidroflorokarbonlar (HFCs)	Doğal olarak bulunmaz	Soğutma sistemleri, spreyler
Perflorokarbonlar (PFCs)	Doğal olarak bulunmaz	Alüminyum üretimi
Kükürt Heksaflorür (SF₆)	Doğal olarak bulunmaz	Yüksek gerilimli elektrik ekipmanları

4. Sera Gazlarının Etkileri Nelerdir?

Sera gazlarının aşırı salınımı, küresel ısınmaya yol açarak çeşitli çevresel sorunlara neden olur:

• Deniz seviyesinin yükselmesi: Buzulların erimesi ve okyanusların ısınması sonucu deniz seviyesi yükselir. Bu durum, kıyı şeritlerini tehdit eder ve bazı ada ülkelerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına sebep olur.
• Aşırı hava olayları: Sera gazlarının artması, hava sıcaklıklarında ve yağış düzenlerinde dengesizliğe yol açar. Kuraklık, sel baskınları, şiddetli fırtınalar gibi aşırı hava olaylarının sıklığı ve şiddeti artar.
• Biyoçeşitliliğin azalması: İklim değişikliği, bitki örtüsü ve hayvan yaşam alanlarını olumsuz etkiler. Bu durum, birçok türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına sebep olur.
• Tarım sektörünün zarar görmesi: Aşırı hava olayları ve değişen iklim koşulları, tarım alanlarına zarar verir ve gıda güvenliğini tehdit eder.

Evsel Atığı Azaltın:

Ev ürünlerinin hayat döngüsündeki her adım, üretimden bertarafına kadar olan süreçte sera gazlarını atmosfere ekler. Yeni ürün alımlarını sınırlayarak ve eski ürünleri yeniden kullanarak bu emisyonları azaltmaya yardımcı olabilirsiniz.

Sera Gazı Salınımını Nasıl Azaltabiliriz?

Sera gazı salınımını azaltmanın amacı, sera etkisine neden olan Sera Gazı Salınım Miktarlarını azaltmaktır. Sera gazı salınımını azaltmak için şunlar yapılabilir:

• Enerji yoğun sanayileşmeden enerjisiz sanayileşmeye geçiş teşvik edilmelidir.
• Enerji yoğun sanayi tesislerinde sera gazı salınım sınırlamasına yönelik çalışmalar yürütülmelidir.
• Ulaşımda, yakıt yoğunluğundan yakıtsız ulaşıma geçiş sağlanmalıdır.
• Çöplerin vahşi depolanması durdurulmalı ve depolama alanları biyoreaktörlere dönüştürülmelidir.
• Geri dönüştürülebilir atıkların geri kazanımı için entegre bir yönetim sistemi oluşturulmalı ve endüstrileşme konusunda çalışmalar yapılmalıdır.
• Yalıtımsız binalar için yeni bir vergi sistemi uygulanmalıdır.
• Eski araçlar için vergi sistemi yeniden düzenlenmelidir.
• Eski deniz araçları kademeli olarak hizmetten çıkarılmalıdır.
• Düşük emisyonlu araçlar ve deniz araçları teşvik edilmelidir.
• Sulak alanlar korunmalıdır.
• Orman alanları, ağaçlandırma için harekete geçirilerek artırılmalıdır.
• Göller ve göletler artırılmalıdır.
• Şehirlerde işe ve okula gitmek için bisiklet yolları oluşturulmalıdır.
• Atık su arıtılmalıdır.
• Fosil yakıtlar yerine yüksek kalorili atıklar ek yakıt olarak kullanılmalıdır.

Ev Enerji Denetimi Yaptırın:

Birçok hizmet şirketinin sunduğu ücretsiz ev enerji denetimlerinden faydalanın. Ardından, önerileri uygulayın. Eski bir kadran ünitenizi değiştirmek için programlanabilir bir termostat gibi basit önlemler, tipik bir ailenin karbondioksit emisyonlarını yaklaşık %5 oranında azaltabilir. Tek camlı pencereleri çift camlı pencerelerle değiştirmek ve yalıtımlı kapılar takmak da evinizden ısı kaybını büyük ölçüde azaltacaktır.

Yenilenebilir Enerji Kullanın:

ABD’deki elektriğin yarısından fazlası kirliliğe neden olan kömürle çalışan enerji santrallerinden gelmektedir. Ve enerji santralleri, ısı tutucu gazların tek başına en büyük kaynağıdır. Neyse ki, güneş, rüzgar, jeotermal ve hidro enerji gibi alternatif enerji kaynaklarının kullanımı, dünya çapında artan destek kazanmaktadır. Örneğin, Danimarka’da üretilen rüzgar enerjisi ülkenin toplam enerji ihtiyacının yaklaşık %10’unu karşılar. Bu enerji üretim yöntemleri, faaliyete geçtikten sonra sera gazları salmaz.

Güneş Panelleri Satın Alın:

Federal ve eyalet hükümetlerinin konut yenilenebilir enerji teşvikleri sunmasıyla güneş enerjisi daha erişilebilir hale gelmiştir, hatta mükemmel bir uzun vadeli yatırımdır.

Yeşil Etiketler Satın Alın:

Enerji şirketiniz yeşil enerji sunmuyorsa, karbon dioksit emisyonlarınızı dengelemek için “yeşil etiketler” veya kullandığınız enerjiye eşit yenilenebilir güç ekleyen kompenzasyon enerji kredileri satın alabilirsiniz. Çeşitli yeşil etiket programları mevcuttur ve internet üzerinde kolayca bulunabilirler.

Karbon Dengelemeleri Satın Alın:

Karbon dengeleme prensibi oldukça basittir: İklim değişikliğini hızlandırmak istemiyorsunuz ve karbondioksit emisyonlarınızı azaltmak için çaba harcadınız, bu nedenle karbon salımınızı daha da azaltmak için başka birini ödemeye karar verirsiniz.

Her bir karbon birimi—ya da yenilenebilir enerji dağıtımı için fonladığınız—ağaçlar tarafından emildiğinde veya fosil yakıtlarınızdan kaynaklanan emisyonların azaltılması, kullanmanızın ekstraksiyonu. Birçok durumda, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği veya ağaç dikimi—özellikle gelişmekte olan ülkelerde—bireysel birinin “karbon nötr” olmasının nispeten ucuz bir yoludur.